Słop (Skop) Mikołaj zwany Marszałkiem h. Kornicz (zm. po 21 X 1475), marszałek cieszyński, starosta i kasztelan oświęcimski. Pochodził z Dębowca koło Cieszyna, był prawdopodobnie synem Piotra.
W r. 1440 został S. wymieniony jako świadek na dokumencie książąt cieszyńskich Władysława i Przemka. Niedługo potem objął urząd marszałka cieszyńskiego (od tego czasu zwany był Marszałkiem). Z tym tytułem wystąpił już 9 IV 1442, kiedy to sprzedał młynarzowi Jakubowi z Blohotic młyn w Boguszowicach koło Cieszyna za kwotę 12 grzywien gr. czeskich (warunki sprzedaży sprecyzowano 14 IV 1444). Dn. 29 XI 1442 S. i inni ziemianie księstwa cieszyńskiego potwierdzili jego podział między czterech książąt: Wacława, Włodka, Przemysła i Bolka. W r.n. S. świadkował na dokumentach sprzedaży Siewierza bpowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu. Dn. 18 IX 1447 był w gronie ziemian, którzy zatwierdzili podział majątków pozostałych po księżnej Eufemii pomiędzy ks. Przemka i Bolka. W r. 1447 wchodził w skład sądu polubownego w sprawie pretensji Jana Czapka wobec króla Kazimierza Jagiellończyka, zaś 8 X 1449 wraz z ks. cieszyńskim Bolesławem rozsądził spór w kwestii finansowej między królem a Mikołajem z Vladenina. W r. 1450 kupił za 400 węgierskich zł wieś Hradiszte od ks. cieszyńskiego Przemka.
W tym czasie S. zaczął coraz bardziej zbliżać się do dworu króla polskiego. W r. 1452 przy jego pośrednictwie zawarto rozejm między ks. toszeckim Przemkiem i ks. oświęcimskim Janem, a podkomorzym krakowskim Piotrem Szafrańcem, nękającym nieustannymi napadami ziemie owych Piastowiczów. Dn. 19 III 1454 wraz z innymi możnymi ziemi oświęcimskiej z racji posiadania dóbr na jej terytorium złożył S. hołd królowi polskiemu. W r. 1456 został mianowany star. oświęcimskim, chociaż ostateczny układ w sprawie odstąpienia Polsce księstwa oświęcimskiego zawarto w Gliwicach dopiero 21 II 1457. W zamian za pożyczkę w wysokości 320 grzywien Kazimierz Jagiellończyk nadał mu 24IV 1456 w tenute ziemię oświęcimską wraz z grodami Oświęcim i Wałek. W październiku t.r. przedłużono S-owi dzierżenie ziemi oświęcimskiej do 20 III 1457. Równocześnie monarcha zaciągnął u S-a i jego synów nowe zobowiązania finansowe na kwotę 600 fi., co poręczyli star. krakowski Jan z Czyżowa i inni możnowładcy. W przewidzianym terminie, tj. 18 III 1457 dzierżawę ziemi oświęcimskiej z rąk S-a wykupił dworzanin królewski Jan Synowiec za sumę 800 fl. W r. 1464 S. ponownie, również na krótko, objął urząd star. oświęcimskiego. Jesienią t.r. otrzymał kaszt. oświęcimską, którą dzierżył prawdopodobnie aż do śmierci. Jako kasztelan często uczestniczył w posiedzeniach sądu ziemskiego oświęcimskiego. Od ok. r. 1465 zasiadał w radzie królewskiej. Odbył też kilka ważnych misji politycznych z polecenia Kazimierza Jagiellończyka. Ok. r. 1464 posłował w jego imieniu do książąt śląskich zebranych w Boguminie. Ważniejsze były jego misje, wraz z innymi królewskimi dygnitarzami, do Czech w sprawie zapewnienia królewiczowi Władysławowi sukcesji czeskiej po Jerzym z Podiebradu. W poł. r. 1468 w towarzystwie kaszt. krakowskiego Jakuba Dembińskiego i woj. kaliskiego Stanisława Ostroroga posłował S. do Ołomuńca (poselstwo polskie przebywało tam w dn. 5–8 VII t.r.) zaś w r. 1469 wraz z kaszt. sądeckim Stanisławem Wątróbką, zgodnie z wolą jesiennego sejmu piotrkowskiego, odbył misję do Czech.
Za udział w poselstwach król wynagrodził S-a sowicie. Już 2 VI 1468 zezwolił mu oraz Janowi Szaszowskiemu na wykupienie z rąk J. Dembińskiego wsi Osiek i Brzeszcze na dogodnych warunkach finansowych. W listopadzie t.r. zapisał król S-owi 100 grzywien na wsi Lipnik w ziemi oświęcimskiej. Posiadanej tytułem zastawu wsi zrzekł się S. już w r.n. na rzecz Mikołaja Myszkowskiego. W r. 1471 należne S-owi zobowiązania finansowe król zapisał na wsi Brzeszcze w wysokości 140 grzywien, zaś dwa lata później dołożył jeszcze 100 grzywien na tej samej wsi, a to z racji poniesienia przez S-a wydatków na znajdującą się tam sadzawkę. Oprócz wspomnianych zapisów królewskich na kilku wsiach, S. był właścicielem wsi Dwie Kozy (Kozy) w pow. śląskim. S. zmarł po 21 X 1475.
O żonie S-a nic bliżej nie wiadomo. Pozostawił synów Kaspra i Melchiora oraz, być może, Jana.
Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V: Małopolska cz. 1 z. 2 (Brzeszcze), cz. 2 z. 4 (Kobiernice), cz. 3 z. 1 (Kozy Małe i Wielkie); Słownik staropolskich nazw osobowych, Wr. 1977 V z. 1 s. 118; Boniecki, V 68; Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Oprac. W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Kr. 1975 cz. 1 nr 574; Katalog listín k dějínám Těšinska ze štátního archivu v Čieszyně 1388–1783, Ed. E. Němec, Český Tešín 1958 nr 13; Urzędnicy, IV/1; – Biermann G., Geschichte der Herzogthums Teschen, Teschen 1894 s. 83, 86, 163, 165; Bostel F., Sądownictwo ziemskie oświęcimskie i zatorskie od r. 1440–1565, „Przew. Nauk. i Liter.” R. 16: 1888 s. 934; Nowakowski A., Dzieje ustroju i prawa księstwa oświęcimskiego i zatorskiego, Białystok 1988 s. 63, 171; Papée F., Polityka polska w czasie upadku Jerzego z Podiebradu wobec kwestii następstwa w Czechach 1466–1471, Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz., T. 8: 1878 s. 452–3; Prochaska A., Królowie Kazimierz Jagiellończyk i Jerzyk czeski, „Przegl. Hist.” T. 17: 1913 s. 157; Rozbiór krytyczny Annalium Długosza, II 236, 238, 261; Stanek J., Z dziejów ziemi oświęcimskiej, Kr. 1959 s. 44, 276; – Cod. epist. saec. XV, I cz. 2 nr 221, III nr 67, Dod. nr 84; Cod. Pol., IV nr 30, 44; Długosz, Dzieje, V (r. 1452, 1468, 1469); tenże, Liber benef., I 84–5; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum […] in arce Cracoviensi continentur, Ed. E. Rykaczewski, Paris 1862 s. 231–2; Lehns- u. Besitzurkunden Schlesien, II 562–4, 601–2, 626–32, 634, 652; Listinář Tešínska. Codex diplomaticus ducatus Tesinensis, Ed. E. Němec, Českí Tešín 1955–61 I–IV nr 176, 177, 182, 183, 186, 188, 193, 199, 200, 202, 206, 214; Matricularum summ., I nr 296, 338, 339, 1085; Rachunki królewskie z l. 1471–2 i 1476–8, s. 7, 10, 29, 82; Rachunki wielkorządowe krakowskie z lat 1461–2 i 1471, Wyd. S. Krzyżanowski, Arch. Kom. Hist., XI Kr. 1909–13 s. 478; Regesta dokumentów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego z Metryki Litewskiej, „Przew. Nauk. i Liter.” T. 16: 1883 nr 348, 352, 354, 356, 359, 360; Soudní knihy osvetimské a zatorské z r. 1440–1562, Ed. R. Rauscher, Praha 1931 s. 20, nr 1, 119, 139, 140, 145, 149, 166; – AGAD: Dok. perg. nr 4936, 4938, 4940, 4943, 4944; B. Jag.: rkp. 5377 t. 2 k. 382–383, 399–400, t. 3 k. 431–432, 442, 449, 454, 458, rkp. 5935 s. 104, 191–192, rkp. 5944 t. 1 k. 76, t. 2 k. 124; Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. IH PAN w Kr.: Kartoteka (hasło Lipnik), Mater. do t. V Kod Mpol., teczki C, D, N.
Stanisław A. Sroka